Ο όρος Greenwashing θα μπορούσε να μεταφραστεί στα ελληνικά ως “πράσινο ξέπλυμα” και χρησιμοποιείται για να εξηγήσει την πρακτική της παραποίησης ή της υπερβολής των πράσινων διαπιστευτηρίων ενός προϊόντος, μιας υπηρεσίας, μιας μάρκας ή ακόμη και μιας ίδιας της εταιρείας.
Το Greenwashing μας ξεγελάει, ώστε να πιστέψουμε οτι συμβαίνει αλλαγή, ενώ στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει.
Το Greenwashing είναι όλο και πιο διαδεδομένο και συναντάται σε πολλούς τομείς, από τα τρόφιμα και τη μόδα μέχρι την ενέργεια, τα ηλεκτρονικά και τα χρηματοοικονομικά. Μπορεί να είναι διακριτική, για παράδειγμα με τη χρήση λογότυπων και χρωμάτων ή με την παράλειψη ορισμένων πληροφοριών για να δοθεί η εντύπωση ότι ένα προϊόν είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Ή μπορεί να λάβει τη μορφή ευρέων, ασαφών ισχυρισμών για τα προϊόντα, για παράδειγμα “ουδέτερος από άποψη άνθρακα”, “βιώσιμος” ή “υπεύθυνος”.
Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα;
Μια σάρωση σε παγκόσμιο επίπεδο από το Διεθνές Δίκτυο Επιβολής της Προστασίας των Καταναλωτών (ICPEN) σε σχεδόν 500 ιστότοπους που προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ρούχων, των καλλυντικών και των τροφίμων, που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2021, διαπίστωσε ότι το 40% των πράσινων ισχυρισμών που διατυπώνονται μπορεί να παραπλανούν τους καταναλωτές. Ερευνα που πραγματοποιήθηκε το 2021 για την έκθεσή Synthetics Anonymous, διαπίστωσε ότι το 59% των πράσινων ισχυρισμών που διατυπώνονται από τις μάρκες μόδας είναι παραπλανητικοί ή ατεκμηρίωτοι σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που δημοσίευσε η Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών του Ηνωμένου Βασιλείου. Για ορισμένες μάρκες, το ποσοστό αυτό έφτανε το 90% ή και περισσότερο.
Γιατί αυτό έχει σημασία;
Μια έρευνα της YouGov που διεξήχθη το 2021 διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς (52%) καταναλωτές του Ηνωμένου Βασιλείου βασίζουν τις αγοραστικές τους αποφάσεις στα οικολογικά διαπιστευτήρια μιας μάρκας. Οι άνθρωποι σαφώς τοποθετούν τα χρήματά τους εκεί που βρίσκονται οι αξίες τους και η αγορά των ηθικών προϊόντων αυξάνεται σημαντικά. Συχνά, οι εταιρείες χρεώνουν ακριβότερες τιμές για τα πιο πράσινα προϊόντα. Αλλά αν οι περισσότεροι από αυτούς τους ισχυρισμούς είναι ψευδείς, τότε οι καλοπροαίρετες ενέργειες των καταναλωτών δεν συμψηφίζονται με τίποτα.
Το greenwashing είναι επίσης προβληματικό για τις προοδευτικές εταιρείες και θεωρείται αθέμιτη επιχειρηματική πρακτική. Καθώς οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, οι επιχειρήσεις που προσπαθούν πραγματικά να κάνουν αλλαγές μπορεί να βρεθούν σε μειονεκτική θέση από εκείνες που προβάλλουν ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με το greenwashing είναι ότι μας παραπλανά και μας κάνει να πιστεύουμε ότι η αλλαγή συμβαίνει, ενώ στην πραγματικότητα τίποτα δεν έχει αλλάξει ή η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Για παράδειγμα, στη βιομηχανία της μόδας, ο αριθμός των προϊόντων που χαρακτηρίζονται ως βιώσιμα ή πράσινα έχει αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, και όμως ο φόρος που επιβάλλεται στον πλανήτη από τη βιομηχανία συνεχίζει να αυξάνεται: αύξηση των εκπομπών, αυξανόμενη εξάρτηση από συνθετικά που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, ραγδαία αύξηση της υπερκατανάλωσης και αυξανόμενη κρίση αποβλήτων. Το greenwashing μας παρασύρει σε μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας – ένα προπέτασμα καπνού που αποκρύπτει τη συνεχιζόμενη εκμετάλλευση του πλανήτη και επιτρέπει στους υπεύθυνους να τη γλιτώνουν.
Το είδος της συστημικής δράσης που απαιτείται για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων σε όλους τους τομείς μπορεί επίσης να υπονομευθεί από το greenwashing. Χρειαζόμαστε νομοθετικά μέτρα για την αντιμετώπιση πολλών κρίσεων που αντιμετωπίζει ο κόσμος ταυτόχρονα, όπως η έκτακτη ανάγκη για το κλίμα, η κρίση της ρύπανσης από πλαστικά και η ταχεία απώλεια της άγριας ζωής και της βιοποικιλότητας. Εάν οι εταιρείες μπορούν να προωθήσουν αθέμιτα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους ως φιλικά προς το περιβάλλον, αυτό μπορεί να παραπλανήσει το κοινό και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ώστε να πιστέψουν ότι η πρόοδος συμβαίνει εθελοντικά και ότι δεν χρειαζόμαστε νομοθεσία. To greenwashing είναι μια διάχυτη και επικίνδυνη μορφή υποκρισίας που μας τυφλώνει συλλογικά για την κλίμακα της πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε.
Δείτε παλαιότερα άρθρα μας για το θέμα εδώ και εδώ.
Ο αριθμός των προϊόντων που χαρακτηρίζονται ως βιώσιμα ή πράσινα έχει αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, με πολλές οικιακές μάρκες να είναι ένοχες για greenwashing. Ωστόσο, καθώς οι επιχειρήσεις δηλώνουν πρόοδο προς την αειφορία, οι εκπομπές συνεχίζουν να αυξάνονται, η εξόρυξη αυξάνεται και η υπερπαραγωγή εντείνεται.
Το Greenwashing μας παρασύρει σε μία ψευδή αίσθηση ασφάλειας, ένα προπέτασμα καπνού που κρύβει τη συνεχιζόμενη εκμετάλευση του πλανήτη και επιτρέπει τους υπεύθυνους να τη γλιτώνουν.
Σας προτείνουμε να επισκεφθείτε την πλατφόρμα greenwash.com η οποία κατασκευάστηκε από έναν Ολλανδικό οργανισμό και όπου θα βρείτε αρκετά παραδείγματα από τη μόδα, τα πλαστικά και τα τρόφιμα. Σκοπός της είναι να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε την ποικιλία των τακτικών που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για το πράσινο ξέπλυμα και να αποκαλυφθεί η κλίμακα του προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο ελπίζουμε όλοι μαζί να καταδείξουμε τη ζωτική ανάγκη για ρύθμιση και υψηλότερα πρότυπα για τις επιχειρήσεις.
Το Greenwash είναι ένα πρόγραμμα του Ιδρύματος Changing Markets Foundation
Πηγή: greenwash.com